Eerlijk

Door Eric Mijnster

Een zesjarig podiumbeest zweept het speellokaal op. Haar energie gonst door de ruimte. Ze gaat een voorstelling geven in het DOE Le Mar Theater en de hele school is welkom. Ze wil zó graag dat de hele school erbij is. Leerlingen zonder brevet mogen het theater alleen in met een samenwerker of iemand van de Theaterkring, daarom heeft ze mij gevraagd als opzichter tijdens haar performance. Voordat we ons massaal naar het theater bewegen, kondigt ze haar optreden ‘voor de zekerheid’ aan via het omroepsysteem van de school. Vervolgens is het showtime.

Ze heeft niets voorbereid. Alles wat er gebeurt, wordt geboren uit pure spontaniteit. Haar enthousiasme kent geen maat. De kleine artiest straalt oogverblindend als ze op het podium staat. Alleen het zien van ultiem genot zou het kopen van een kaartje al waard zijn. Bovendien vindt ze het fantastisch om haar extase met anderen te delen. Daarom roept ze het publiek op om mee te doen.

Tientallen jonge kinderen spurten het podium op. Een enkeling kruipt achter de piano en slaat willekeurige toetsen aan. Sommigen gebruiken hun plek in de zaal om zich ongegeneerd te laten gaan. Het theater lijkt te veranderen in een apenkooi. Gevoelsmatig klimmen ze in de doeken en hangen ze aan de lampen. De kolkende energie voelt aan als een orkaan en door het geluid zou je zelfs geen zeecontainer vol spelden horen vallen. Het duurt niet lang voordat ik me als de smiley met kruisogen voel: overprikkelt. Kort daarna komen de meiden binnen voor de wekelijkse theaterles. De kleine stuiterballen maken plaats. De storm gaat liggen. Ik ook.

Een paar dagen later ben ik opgekrabbeld en zit ik met een vriend aan het kampvuur. Ik deel deze ervaring. Ik vertel hoe prachtig ik het vind om te zien hoe enthousiasme ongeremd geleefd kan worden, dat kinderen zó zichzelf mogen zijn. Dat kinderen alle vrijheid krijgen om zichzelf en de wereld te ontdekken. Mijn kompaan onderbreekt me door zijn gezicht in mijn richting te draaien. Hij kijkt me aan. Zijn drie woorden zijn veelzeggend: ‘En jij dan?’ Een paar stille seconden volgen. Ik weet wat hij bedoelt.

Ik leef voor een wereld waarin kinderen opgroeien in het vertrouwen dat ze hun intrinsieke motivatie mogen volgen, dat ze leiding mogen nemen/behouden over hun leven en daarin helemaal zichzelf mogen zijn. Maar authenticiteit betekent niet alleen meewaaien op de innerlijke bries der fortuin. Authenticiteit betekent ook ‘nee’ zeggen zodra het niet goed voelt. En hoe leer ik anderen authenticiteit als ik het zelf niet ben? Hoe leer ik een zwik kinderen in een theater dat ze zichzelf mogen zijn als ik in dienst van hun overprikkelt toekijk? Mezelf wegcijferend voor een ander.

In mijn beleving is jezelf zijn niet te leren uit een boek. Het is geen mentaal overdraagbaar concept. Het is ook niet te leren omdat het je gegund wordt of omdat er iemand ‘altijd voor je is’ (lees: omdat er iemand naar jouw pijpen danst). Alleen als mensen zichzelf zijn kan je van mensen leren wat het is om jezelf te zijn. Mensen die in oprechtheid naar zichzelf luisteren en vanuit die aandacht betrokkenheid tonen en persoonlijke grenzen aangeven. Mensen die reflecteren, daarvan leren en daarover communiceren.

Het podiumbeest spande mijn elastiek. Ik stond helemaal open voor haar enthousiasme en werd overweldigd door de orkaan die volgde. Zo triggerde ze mij om eerlijk te zijn. En duidelijk. Naar mezelf en naar haar. Het is de enige manier om iemand authenticiteit te leren: door het zelf te leven.

Voortaan vinden we elkaar in het theater op een manier die bij ons beide past. Dat is niet alleen fijner voor mij. Dat is fijner voor allebei.